Bron: felinova.be

“Dominantie bij katten bestaat niet. Punt.”

Katten zijn van nature solitaire jagers en zijn niet in groep geëvolueerd, zo simpel is het. Een muis is niet groot genoeg om met meerdere katten op te jagen, ze delen geen prooien en ze vormen geen groepen om sterker te staan tegenover externe bedreigingen of die de kat beschermen tegen gevaar.

Katten leefden solitair, deden alles alleen en waren enkel in de buurt van andere katten tijdens de paartijd, tijdens het zogen en tijdens territoriale conflicten.

Ze kunnen uiteraard sociale relaties opbouwen met andere katten, zeer sterke relaties zelfs, hier is ondertussen ook héél wat onderzoek naar gedaan. Zo onderzochten teams het wel en wee van kolonies in Rome om hun sociale structuren te onthullen, maar daar ontdekten ze dat deze kolonies bestonden uit vrouwelijke groepen die familie waren van elkaar en bij elkaar bleven voor de gemeenschappelijke zorg van de kittens. Ze konden ook pas gezond samenleven wanneer er voldoende eetlocaties en schuilplaatsen aanwezig waren.

Dat is héél anders dan hoe wij katten bij elkaar houden, niet?

We hebben tot op vandaag geen wetenschappelijk bewijs dat katten een vaste sociale structuur hanteren, een ‘hiërarchie’ waarbij één kat de baas is over de andere.

Sociale relaties zijn zeker mogelijk en zoals elke eigenaar van meer dan één kat wel weet, maar deze relaties zijn ontzettend flexibel en zijn onderhevig aan de invloed van factoren zoals verwantheid, karakter, socialisatie, introductieproces, overvloed/schaarste van bronnen in de omgeving en de aanwezigheid van andere vreemde katten.

Een kat kan als solitaire jager zeer territoriaal zijn (ook al merk jij er niets van) als er schaarste in de omgeving is, wat wil zeggen te weinig bronnen, te weinig locaties, te weinig doorgangen en toegangswegen, te weinig in het algemeen. De kat is genoodzaakt om stukjes van haar territorium te verdedigen om te kunnen overleven. Dit uit zich in doorgangen blokkeren, staren, klop geven, blazen, angstig gedrag, gedragsproblemen en moet onder alle omstandigheden vermeden worden.

Als het geen dominantie is, wat is het dan wel?

Je ziet een zelfzekere kat die ofwel leuke karaktertrekken laat zien zoals zelfzekerheid en nieuwsgierigheid, of je ziet een kat die het moeilijk heeft met haar omgeving en schaarste i.p.v overvloed ervaart.

Je kan eventueel nog zeggen dat je dominant gedrag observeert, wat in die context dan overeenkomt met territoriaal gedrag, maar een ‘dominante’ kat bestaat niet.

Ik hou daarnaast niet van het woord ‘dominantie’ omdat ik doorheen mijn carrière als gedragstherapeut ook de menselijke psychologische reactie op die term constateer: “Mijn kat is dominant en in mijn huis ben ik de baas, mijn kat moet doen wat ik wil, en ze mag niet dominant zijn tegenover ons of de andere katten, ze moet braaf zijn!” 

Wat dus compleet absurd is, maar als eigenaars overtuigd zijn dat hun kat dominant zijn, verhoogt dat de kans op invasieve fysieke straffen en dat is nu net het allerlaatste dat ooit (lees = nooit) mag plaatsvinden bij gedragsmodificatie bij katten!